Methode                                                                              

Iedereen heeft op de een of andere manier wel eens te maken met leiderschap in de betekenis zoals wij, de auteurs van het boek “De stille kracht van leiderschap. Een Indisch perspectief”, dat bedoelen.
Leiderschap geven de auteurs aan als: regie houden over je werk/prive (vanaf de positie van het organiseren van je eigen huishouden tot directeur van een bedrijf).
Misschien heb je je hierbij ook eens afgevraagd: hoe wil ik vorm en inhoud geven aan mijn leiderschap?

Het thema leiderschap heeft ons, de auteurs van het boek, heel erg beziggehouden met de volgende vragen:

• Hoe gaan wij om met leiding geven/ontvangen?
• Wat is de invloed van onze Indische cultuur en opvoeding op onze manier van leidinggeven/ontvangen in ons werk/prive?
• Vanuit welke normen en waarden blijken wij te denken, voelen en handelen?
• Welke invloed heeft dat op de manier waarop wij met mensen omgaan?

Definitie:

• Indisch: onder Indisch wordt verstaan de Indo/Europeaan (mengeling van een blanke Europeaan en een Inlander) en de Peranakan-Chinees (mengeling van een Chinees en een Inlander/Indonesier)

Wij zochten de antwoorden op onze vragen in onze familie-en levensverhalen, het verloop van onze carrieres, onze botsingen in het werk en in de momenten waarop wij succesvol zijn.
Wij verbonden onze persoonlijke ervaringen met elkaar om zodoende vanuit de collectieve ervaring tot nieuwe inzichten te komen over leiderschap.

Wat is leiderschap?
Wij leven momenteel in een wereldsamenleving vol snelle veranderingen als gevolg van vergrijzing, technologische ontwikkelingen en economische/politieke machtsverschuivingen. Een wereld in verandering vraagt ook om een nieuwe invulling van leiderschap, zoals bijv. bruggenbouwerschap, creativiteit en bezieling.
Het Indisch perspectief was voor ons leidend in onze zoektocht.

Uit onderzoek van Malone (2004) en Collins (2005) is gebleken dat Dienstbaar Leiderschap (servant leadership) het toekomstig type leiderschap is dat zich aan het ontwikkelen is. Dienstbaar zonder onderdanig te zijn!
Deze ontwikkeling sluit aan bij wat wij hedendaags waarnemen bij leiders als Nelson Mandela, Dalai Lama, Obama.
Wij zijn tot de ontdekking gekomen dat dit dienstbaar leiderschap veel kenmerken heeft die overeenkomen met kerneigenschappen van mensen met een Indische achtergrond, zoals:

• Bouwen aan een gemeenschap
• In harmonie zijn met zichzelf en anderen
• Communiceren met hoofd, lichaam en geest en actief aandachtig luisteren
• Aanvoelen wat mensen voelen

Dit wordt bevestigd door het GLOBE-onderzoek over de relatie tussen cultuur en favoriet leiderschap in 62 landen.

Waar is de stille kracht van leiderschap te vinden bij Indische mensen?
Aan de passie of ‘drive’ van Indische mensen blijkt uit de collectieve ervaring binnen de Proyek-groep een emotionele bron ten grondslag te liggen. Deze kan toegeschreven worden aan de heftige koloniale geschiedenis van Nederlands-Indië, waarin een rangen-en standenmaatschappij bestond met de Indische Nederlander en de Peranakan-Chinees tussen de onbereikbaar hoge positie van de Europese Hollander en de Indonesische Inlander. Ook de dubbele boodschappen die we in onze opvoeding meegekregen hebben en de spanning/onzekerheid van het leven in twee culturen, waren bronnen van ingehouden emoties en pijn. Deze emoties hebben soms botsende normen en waarden in onszelf opgeleverd. Het gaat dan vaak om tegenstrijdige gevoelens die binnen ons woeden. Bijvoorbeeld:  woede versus schaamte; gekwetstheid vs onverschilligheid; onderwaardering versus erkenning; verontwaardiging versus teleurstelling; gevoel van vertrouwen versus in waardigheid aangetast voelen. Deze gevoelens brengen verwarring, verontwaardiging, teleurstelling, verdriet en pijn met zich mee.

Juist door de tegenstrijdigheden zijn het emoties die moeilijk onder woorden zijn te brengen; het gaat om nog niet onder woorden gebrachte emoties die in Indische mensen door hun achtergrond van het kolonialisme in Nederlands-Indië zijn vergroot.
De dubbele boodschappen (de koloniale heersers zijn je baas, maar je moet wel beter zijn dan zij, anders lopen ze over je heen), waarden die botsen, miskenning van de echte talenten van mensen (als je als een dubbeltje bent geboren kan je geen kwartje worden), onrechtvaardigheid.....Indische mensen zijn extra gevoelig voor situaties waarin deze thema’s aan de orde zijn.
Deze overgevoeligheid kan tot een last worden als deze niet tot uitdrukking kan worden gebracht. Er ontstaat dan spanning. De rust, onopvallendheid en het zwijgen van Indische mensen is in dit opzicht maar schijn. Deze gevoeligheid kan je demotiveren en je trekt je terug in isolatie. Maar als deze gevoeligheid creatief wordt ingezet kunnen de tegenstrijdige emoties worden overstegen en kan er iets nieuws en iets moois ontstaan (Anita Timpe, psychotherapeut: De positieve kracht van woede, 2007). Timpe zegt: Kwaadheid wordt meestal gezien als negatief en destructief. En dat is jammer, want woede is een kracht die kan aanzetten tot grote veranderingen.  Welnu, deze kracht, omgezet in creativiteit, ontstaan uit de extra gevoeligheid van Indische mensen, kan juist voor het huidig en toekomstig leiderschap een belangrijke motor voor verandering zijn.

Grondhouding
Om deze emotionele bron van de ‘stille kracht’ op een positieve manier in te zetten is een nieuwe grondhouding van de leider nodig. Een grondhouding heeft te maken met een manier van in het leven staan. Wij ontdekten in ons onderzoek vier grondhoudingen van waaruit wij leiding geven en leiding zouden willen ontvangen. Ze passen bij Indische mensen, maar wij denken dat ze ook bij ons in Suriname kunnen passen. Aan de vier grondhoudingen zitten de volgende dimensies van leiderschap, t.w.: de doelgerichtheid van de Meanderende leider, de speelse houding van de Badmintonspeler, de onderzoekende houding van de Schatgraver, en de dialooggerichte houding van de Symphonist. Iedere grondhouding kent weer een aantal kerneigenschappen. Omdat de Nederlandse taal niet toereikend is om deze kerneigenschappen in hun volle betekenis te raken, hebben wij Indonesische woorden en beelden gebruikt. 

Grond-houdingen en kenmerken